زمینه و هدف بررسی

در نوامبر ۲۰۲۵، کمیسیون اروپا گزارشی منتشر کرد که درباره‌ی رابطه‌ی میان حریم خصوصی داده‌ها و رشد هوش مصنوعی بحث می‌کند. هدف این بررسی آن است که مشخص شود آیا قوانین فعلی مانند GDPR باید تغییر کنند تا پژوهش و صنعت هوش مصنوعی در اروپا سریع‌تر پیش برود یا نه.

قانون GDPR از سال ۲۰۱۸ تا امروز، مهم‌ترین ابزار حفاظت از داده‌های شخصی در اتحادیه اروپا است. این قانون شرکت‌ها را موظف می‌کند پیش از استفاده از داده‌ها، رضایت کاربران را دریافت کنند. همچنین ذخیره‌سازی بلندمدت یا استفاده از داده‌های حساس را محدود می‌سازد.

پژوهشگران و شرکت‌های فعال در حوزه‌ی هوش مصنوعی معتقدند این محدودیت‌ها مانع رشد نوآوری شده‌اند. بسیاری از مدل‌های یادگیری ماشینی به داده‌های واقعی و گسترده نیاز دارند. اما دسترسی به چنین داده‌هایی در اروپا به‌دلیل محدودیت‌های قانونی بسیار دشوار است.

دیدگاه کمیسیون اروپا

کمیسیون اروپا می‌خواهد تعادلی جدید میان حمایت از داده‌های شخصی و آزادی نوآوری فناورانه ایجاد کند. هدف آن حذف قوانین نیست، بلکه تنظیم دقیق‌تر آن‌هاست. به این ترتیب، شرکت‌ها می‌توانند با رعایت اصول اخلاقی، از داده‌ها برای پیشرفت فناوری استفاده کنند.

پیشنهادهایی مانند ایجاد فضاهای امن داده‌ای (Data Sandboxes) و استفاده از یادگیری فدرال (Federated Learning) می‌توانند بخشی از راه‌حل باشند. این روش‌ها به شرکت‌ها اجازه می‌دهند مدل‌های هوش مصنوعی را بدون نقض حریم خصوصی آموزش دهند.

اهمیت سیاسی و اقتصادی

این موضوع فراتر از فناوری است. اروپا می‌خواهد در رقابت جهانی با آمریکا و چین جایگاه خود را حفظ کند. برای این هدف، باید میان نوآوری، اعتماد عمومی و اصول اخلاقی توازن برقرار کند.

بازنگری در قوانین حریم خصوصی نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری هوش مصنوعی به اولویت اصلی اروپا تبدیل شده است. اکنون تصمیم‌گیری درباره‌ی داده‌ها، نه فقط مسئله‌ای فنی، بلکه موضوعی سیاسی و اجتماعی است.

آینده‌ی هوش مصنوعی در اروپا به تصمیم‌هایی وابسته است که امروز درباره‌ی استفاده از داده‌های انسانی گرفته می‌شود. این تصمیم‌ها مسیر تمدن دیجیتال اروپایی را در دهه‌های آینده مشخص خواهند کرد.